Υπογονιμότητα στους άνδρες

Η ανδρική υπογονιμότητα είναι συχνός παράγοντας αδυναμίας σύλληψης στα ζευγάρια. Υπογονιμότητα ορίζεται η αδυναμία επίτευξης εγκυμοσύνης μετά από τακτικές σεξουαλικές επαφές, χωρίς αντισύλληψη, για διάστημα τουλάχιστον ενός έτους. Παρά το γεγονός ότι πολλές φορές η προσοχή στρέφεται προς τη γυναίκα, ο ανδρικός παράγοντας ευθύνεται περίπου στο 40-50% των περιπτώσεων. Η έγκαιρη διάγνωση και η εξατομικευμένη θεραπεία μπορούν να βελτιώσουν τις πιθανότητες φυσικής σύλληψης ή να οδηγήσουν σε επιτυχή υποβοηθούμενη αναπαραγωγή.

Πώς εκδηλώνεται η υπογονιμότητα στους άνδρες;

Η ανδρική υπογονιμότητα δεν συνοδεύεται συνήθως από συγκεκριμένα συμπτώματα. Οι περισσότεροι άνδρες παραμένουν ασυμπτωματικοί μέχρι τη στιγμή που θα υποβληθούν σε ιατρικό έλεγχο. Η πρώτη ένδειξη αφορά συνήθως τη δυσκολία επίτευξης εγκυμοσύνης. Σε κάποιες περιπτώσεις, μπορεί να εμφανιστούν ενδείξεις όπως μειωμένη σεξουαλική επιθυμία, προβλήματα στύσης ή μικρός όγκος όρχεων. Η έλλειψη σαφών συμπτωμάτων καθιστά απαραίτητη τη συστηματική διερεύνηση κάθε περιστατικού.

Αίτια υπογονιμότητας στους άνδρες

Οι αιτίες της υπογονιμότητας στους άνδρες ποικίλουν και συχνά σχετίζονται με προβλήματα στην παραγωγή ή τη λειτουργικότητα του σπέρματος. Οι διαταραχές μπορεί να είναι συγγενείς, επίκτητες ή ορμονικές. Σε πολλές περιπτώσεις δεν εντοπίζεται σαφής αιτία, γεγονός που περιπλέκει τη θεραπευτική προσέγγιση.

Οι πιο συχνές αιτίες περιλαμβάνουν:

• Κιρσοκήλη, η οποία επηρεάζει μεταξύ άλλων τη θερμοκρασία στους όρχεις.
• Ανωμαλίες στην εκσπερμάτιση, όπως παλίνδρομη εκσπερμάτιση.
• Ορμονικές διαταραχές, όπως υπογοναδοτροπικός υπογοναδισμός.
• Λοιμώξεις, που προκαλούν φλεγμονή ή απόφραξη των σπερματικών πόρων.
• Γενετικά νοσήματα, όπως σύνδρομο Klinefelter ή μικροελλείψεις στο χρωμόσωμα Υ.
• Έκθεση σε χημικές ουσίες, ακτινοβολία ή τοξικά μέταλλα.

Ο ρόλος του σπερμοδιαγράμματος

Το σπερμοδιάγραμμα αποτελεί το βασικό εργαλείο για την αξιολόγηση της γονιμότητας ενός άνδρα. Πρόκειται για εργαστηριακή ανάλυση που μελετά την ποιότητα του σπέρματος και επιτρέπει την εκτίμηση βασικών παραμέτρων, όπως η κινητικότητα, η συγκέντρωση και η μορφολογία των σπερματοζωαρίων. Η εξέταση πρέπει να επαναλαμβάνεται, ώστε να διασφαλιστεί η αξιοπιστία των αποτελεσμάτων. Σε περίπτωση παθολογικών ευρημάτων, απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση μέσω ορμονικού ελέγχου, υπερηχογραφήματος triplex ή γενετικής ανάλυσης.

Παράγοντες που επιδεινώνουν την υπογονιμότητα στους άνδρες

Πέρα από τις οργανικές αιτίες, υπάρχουν περιβαλλοντικοί και συμπεριφορικοί παράγοντες που επηρεάζουν αρνητικά τη γόνιμη λειτουργία στους άνδρες. Οι παράγοντες αυτοί μπορούν να τροποποιηθούν και, σε πολλές περιπτώσεις, η διόρθωσή τους οδηγεί σε βελτίωση της ποιότητας του σπέρματος.

Σημαντικοί επιβαρυντικοί παράγοντες:

• Καπνίσμα και υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ.
• Χρήση αναβολικών ή ναρκωτικών ουσιών.
• Παχυσαρκία και καθιστική ζωή.
• Αυξημένη θερμοκρασία στους όρχεις από ζεστά μπάνια ή σάουνα.
• Χρόνιο στρες και αϋπνία.

Πότε να απευθυνθείτε σε ειδικό

Η ιατρική αξιολόγηση είναι απαραίτητη όταν η προσπάθεια για σύλληψη υπερβαίνει τους δώδεκα μήνες χωρίς αποτέλεσμα. Επιπλέον, θα πρέπει να αναζητηθεί συμβουλευτική όταν υπάρχει γνωστό ιστορικό ανδρικής πάθησης ή ανατομικής ανωμαλίας. Η αξιολόγηση περιλαμβάνει λήψη ιστορικού, κλινική εξέταση και εργαστηριακό έλεγχο. Όσο νωρίτερα εντοπιστεί το πρόβλημα, τόσο περισσότερες είναι οι δυνατότητες αποκατάστασης της γονιμότητας.

Πώς αντιμετωπίζεται η υπογονιμότητα στους άνδρες;

Η θεραπεία μπορεί να είναι φαρμακευτική, χειρουργική ή να περιλαμβάνει τεχνικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Κάθε πλάνο δράσης σχεδιάζεται εξατομικευμένα.

Συχνές θεραπευτικές παρεμβάσεις:

• Χορήγηση ορμονών σε περιπτώσεις ενδοκρινικών διαταραχών.
• Αντιβιοτική αγωγή για αντιμετώπιση λοιμώξεων.
• Επέμβαση για αποκατάσταση κιρσοκήλης.
• Σπερματέγχυση ή εξωσωματική γονιμοποίηση με ICSI.
• Βιοψία όρχεων για αναζήτηση σπερματοζωαρίων όταν αυτά απουσιάζουν από το σπέρμα.

Η διάγνωση υπογονιμότητας μπορεί να έχει έντονο ψυχολογικό αντίκτυπο στον άνδρα, επηρεάζοντας την αυτοεκτίμηση και τις σχέσεις του. Η ψυχολογική υποστήριξη, τόσο ατομική όσο και του ζευγαριού, διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στη διαχείριση αυτής της κατάστασης. Αν σας απασχολεί η υπογονιμότητα στους άνδρες, επικοινωνήστε με τον Χειρουργό Ουρολόγο, Μιχαήλ Εμμ. Κουμεντάκη. Με εξειδίκευση σε ΗΠΑ και Ευρώπη και πολυετή εμπειρία, προσφέρει σύγχρονες λύσεις και εξατομικευμένη φροντίδα. Διευθυντής Ουρολογικού Τμήματος στη κλινική Λευκός Σταυρός και μέλος AUA & Endourology Society.